SU SONDAJI SU ARAMA
Klasik keson (geniş) kuyular ve su sondaj kuyuları vasıtasıyla akiferlerden su alınabilmektedir. Bazı sondaj kuyularından
hidrostatik basınç nedeniyle pompa olmadan su kendiliğinden fışkırmakta-çıkmaktadır. Bu tür kuyulara artezyen kuyular
denmektedir.
Zemin Araştırma Merkezi modern sondaj makine ve kompresörleri ile su sondaj çalışmalarına devam etmektedir. Sondaj
talepleriniz ve bilgi almak için firmamızla irtibat kurabilirsiniz.
Sondaj sahası firmamız mühendislerince incelenerek arazinin jeolojik-hidrojeolojik özellikleri belirlenmekte ve sahada
su arama (rezistivite) etüdü yapılmaktadır. Etüt sonucu akifer özelliği olan tabakalar su alınabilecek kırık ve çatlaklar)
derinlikleri tespit edilmektedir.
Su arama ve etüd çalışması yeraltında bulunan suyun debisi, kalitesi, miktarı hakkında bilgi vermemektedir. Yeraltında
bulunan tabakaların elektrik iletkenliklerini tespit ederek su alınabilecek tabalar hakkında ciddi bilgiler vermektedir.
Sondaj öncesinde yapılacak su arama-hidrojelojik çalışmalar, sonucunda uygun sondaj noktası, sondaj derinliği
belirlenmektedir. Çalışma alanı yakınında bulunan komşu kuyuların derinlikleri sondaj esnasında karşılaşılan problemler
konusunda bilgi sahibi olunması yapılacak sondaj çalışması öncesinde önemlidir. Bütün bu ön çalışmalar neticesinde bir
kuyu projesi oluşturulmalıdır.
Sondaj yapılacak alan en az 2 adet büyük kamyonun (Sondaj makinesi kamyonu ve komprosör kamyonu) gireceği ve
personelin çalışabileceği genişlikte olmaktadır. Plansız kentleşme ve yapılaşma nedeniyle sondaj noktasına sondaj
makine ve ekipmanlarının çekilebilmesinde zorluklar yaşanmaktadır. Saha darlığı olan yerlerde (bodrum vb.) firmamız
portatif sondaj makineleri ile sondaj yapmaktadır.
Çalışma alanı zemini kaya ortam ise yüksek debi ve basınçlı (25 bar) komprosör ve çekiç vasıtasıyla delme işlemi
yapılmaktadır. Zeminin killi-kumlu çakıllı birimlerden oluşması halinde ise çamur sirkülasyonu vasıtasıyla sondaj işlemi
yapılmaktadır.
Zeminin özelliklerine göre her iki yönteminde kullanılması gereken durumlar olabilmektedir. Havalı yöntem her ne
kadar kompresör maliyeti ve yakıt gideri fazla olsa da sondaja ciddi manada hız kazandırmaktadır. Dolayısı ile sondaj
firmaları işverenler tarafından tercih edilmektedir. İlave olarak havalı rotary su sondajı esnasında aşağıda olan su hava
tazyiki ile yukarı çıkmakta ve kuyunun su verimi hakkında bilgi sahibi olunabilmektedir.Ancak yukarıda bahsedildiği gibi
teknik olarak her zeminde havalı sondaj yapma imkanı yoktur. Çamur sirkülasyonlu rotary su sondajı esnasında ise kuyu
tamamlanıp techiz edilip kompresör ile hava verilinceye kadar kuyunun su verimi hakkında elimizde ciddi tereddütler
vardır.
Yıkılma dökülme vb. zemin problemlerinin olmadığı kuyularda kaya ortamda günde 200-250m.ye varan sondajlar
yapılabilmektedir. Ancak adı üzerinde yapılan iş “İğne ile kuyu kazmaktır.” Sondajlarda genelde kuyular hep yıkılır
dökülürler. Delme işlemi esnasında kuyularda özellikle üst kesimlerde yıkılmalar gözlenebilmektedir. Bu gibi durumlarda
kuyuda muhafaza borusu kullanılması gerekmektedir. Muhafaza işleminde genel olarak 6″ ve 8″ metal muhafaza boruları
kullanılmaktadır.
Özellikle çamur sirkülasyonlu su sondajında kuyudan gelen malzemeden belli aralıklarla numune alınarak jeolojik yapı ve
su verebilecek tabakalar hakkında bilgi sahibi okunulması sondajın verimi açısından önemlidir. Kuyudan gelen numune
ve su durumuna göre kuyu projesinde değişiklikler yapılabilmektedir. Kuyu işverenin onayı ile derinleştirilebilir,
kısaltılabilir (aşırı su durumunda), kuyu yeri değiştirilebilir.
Muhafaza borusu indirilmesi ve delgi işlemini takiben kuyu techiz borusu ile techiz edilmektedir. Techiz borusunun bazı
kesimleri kapalı (düz) bazı kesimleri ise filtreli dir. TSE li, DSİ şartnamelerine uygun plastik techiz boruları ülkemizde de
üretilmekte ve sondaj işlerinde yaygın olarak kullanılmaktadır. en çok kullanılan techiz borusu sırasıyla 140 mm.,
175mm. ve 200 mm. dir.
Kuyunun techiz işlemini takiben kuyu çakıllanarak yüksek basınçlı kompresör ile temiz su gelinceye kadar inkişafı
yapılır. Kuyu içerisinde bulunan gözeneklerdeki kil-silt gibi malzemelerden kuyu arındırılır. havalı delme ve inkişaf
esnasında kuyudan gelen suyun miktarı ölçülerek kuyu verimi ve debisi, statik, dinamik seviyeler, pompanın
yerleştirileceği kuyu derinliği hakkında bilgi sahibi olunmaktadır.
Kuyu inşaat ve montaj işlemlerin tamamlanmasından sonra kuyu etrafına, 1x1x0,5 m. beton bir blok yapılmalıdır.
Kuyumuz artık dalğıç pompa indirmeye ve su alınmaya müsaittir.
Sondaj kuyuları jeolojik yapıya bağlı olarak (kil-silt oranının yüksek oluşu vb.) temizlenmeye ihtiyaç duyarlar. Kuyu
temizliğinde en çok kullanılan yöntem yüksek basınçlı ve debili kompresör vasıtasıyla kuyunun temizlenmesidir.
Temizlik öncesi kuyuda mevcut dalgıç pompa çıkarılır. Kuyuya pompasız olarak borular yeniden indirilir. Yukarıdan
kademeli olarak kompresör ile hava verilir (ani olarak hava verilmemelidir, borular kuyu zarar görebilir). Kuyudan temiz
su gelinceye kadar kuyuya hava verilmeye devam edilmelidir (kuyuda su var ise). Temizlik işlemi sonunda kuyu eski
temizliğine ve debisine ulaşır. Ancak yeraltı su seviyesinin zaman içinde düşmesine bağlı olarak temizlik işleminden verim
alınamadığı durumlarda olabilmektedir.
